Năm 2012: Cá tra không tới đích

Nguyên nhân của sự sụt giảm này chủ yếu do nhu cầu cá tra của 2 thị trường NK trọng điểm và truyền thống là EU và Mỹ không đạt được như mong muốn của DN, dẫn đến tổng giá trị XK cá tra năm 2012 đến các thị trường trên thế giới thấp hơn so với năm 2011, thậm chí không đạt chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Đồng thời cũng có cả những nguyên nhân về khó khăn nội tại của ngành sản xuất, chế biến và XK cá tra.

Mặc dù không về tới đích nhưng XK cá tra trong năm qua tiếp tục đem về nguồn ngoại tệ lớn cho đất nước và vẫn duy trì vị thế của một mặt hàng chiến lược trong cơ cấu sản phẩm thủy sản XK của Việt Nam. Năm 2012, mặt hàng cá tra vẫn chiếm tỷ trọng lớn thứ 2 trong số các sản phẩm thủy sản XK chủ lực của Việt Nam, đạt 28,4%.  Trong năm qua, cá tra Việt Nam đã được XK sang 142 quốc gia và vùng lãnh thổ, tăng so với 136 quốc gia và vùng lãnh thổ của năm 2011.

Nhìn vào 2 thị trường chính NK cá tra của Việt Nam, có thể thấy nếu như năm 2011, giá trị XK cá tra sang 2 thị trường EU và Mỹ chiếm 47,5% tổng giá trị XK cá tra cả nước nhưng sang năm 2012, tỷ lệ này giảm còn 45%.

XK cá tra Việt Nam sang EU năm qua đạt 425,8 triệu USD, giảm 19,1% về giá trị so với năm 2011. Không riêng XK cá tra mà XK một số loài cá thịt trắng và cá rô phi từ các nước khác vào Châu Âu cũng giảm nhiều trong năm này.

XK cá tra sang Mỹ năm 2012 đạt 358,8 triệu USD, tăng 8,2% về giá trị so với năm 2011. Trong 8 tháng đầu năm, XK cá tra sang Mỹ đều tăng trưởng trên hai con số nhưng đến 4 tháng cuối năm lại giảm mạnh. Tiêu thụ cá tra trên thị trường Mỹ vẫn chưa có dấu hiệu “nóng lên” trong khi lượng dự trữ cá tra của thị trường này còn rất nhiều.

Ngoài 2 thị trường trọng điểm và truyền thống là EU và Mỹ, trong năm 2012, cá tra Việt Nam đã xâm nhập sâu hơn vào nhiều thị trường khác ở các châu lục.

Trung Quốc (cả Hồng Kông) và Ai Cập là 2 trong số 10 thị trường lớn nhất NK cá tra của Việt Nam đạt mức tăng trưởng trên 2 con số trong năm qua. Giá trị XK cá tra sang Trung Quốc và Hồng Kông tăng 31,5% so với năm 2011, đạt 72,9 triệu USD và XK sang Ai Cập tăng 29,1%, đạt 48,7 triệu USD.

Bên cạnh đó, tuy Mexico, Brazil, Colombia và Australia vẫn là những thị trường tiềm năng về NK cá tra từ nhiều năm nay nhưng trong năm 2012, giá trị XK cá tra của Việt Nam sang 4 thị trường này lại giảm nhẹ.

Theo nhận định của các chuyên gia, năm 2013 XK cá tra sẽ gặp nhiều khó khăn hơn do cả DN và người nuôi cá tra vẫn tiếp tục thiếu vốn trong khi 2 thị trường NK chính có sức tiếp nhận tốt là Châu Âu và Mỹ vẫn chưa hồi phục. Nền kinh tế tại nhiều nước Châu Âu vẫn đang tiếp diễn bất ổn và khó có thể “lại sức” trong thời gian ngắn và trung hạn, vì vậy dự báo nhu cầu tiêu thụ và NK cá tra vào thị trường này năm nay sẽ không thật sự khả quan. Thị trường Mỹ cũng đang “đóng băng” vì lượng hàng dự trữ năm qua còn nhiều. Các thị trường tiềm năng như Mexico, Brazil… cũng gặp phải sự cạnh tranh gay gắt từ một số loài cá thịt trắng khai thác và cá rô phi từ các nguồn cung cấp khác.